Model SaHo a inne modele

Model SaHo powstał na podstawie gruntownej analizy innych modeli biznesowych dla energetyki jądrowej, ze szczególnym uwzględnieniem ich zalet i wad. Model ten wykorzystuje sprawdzone rozwiązania wybranych modeli, zwłaszcza szeroko pojętych modeli spółdzielczych i sam do tej grupy się zalicza. Jednak Model SaHo znacząco różni się nie tylko od klasycznych modeli inwestorskich tzw. energetyki zawodowej (ang. investor-owned utilities), ale również od innych modeli spółdzielczych (spółdzielnia amerykańska, fiński model Mankala).

Główną różnicą między Modelem SaHo a modelami energetyki zawodowej (które oparte są o takie narzędzia jak CfD, RAB, PPA) jest struktura właścicielska. W Modelu SaHo elektrownia w fazie eksploatacji należy do odbiorców końcowych, podczas gdy w modelach energetyki zawodowej właścicielami elektrowni są spółki energetyczne, które wytwarzają i sprzedają energię na rynku. Odbiorcy końcowi są jedynie “klientami” kupującymi energię z elektrowni za pośrednictwem spółek obrotu i platform handlu hurtowego. Właściciel elektrowni sprzedaje energię nie tylko w oparciu o koszt produkcji, ale również dolicza własną marżę zysku. Z kolei pośrednicy doliczają koszty własnej działalności (wynajem biur, pensje pracowników, opłaty koncesyjne, ubezpieczenia) i marże zysku. Wszystko to sprawia, że odbiorca końcowy płaci znacznie więcej, niż gdyby nabywał energię z własnego źródła po koszcie jej wytworzenia, tak jak to jest w Modelu SaHo i innych modelach spółdzielczych.

Druga zasadnicza różnica to duża zmienność struktury właścicielskiej (w niektórych wariantach Modelu nawet całkowita) w zależności od etapu realizacji projektu. Dla porównania, w innych modelach struktura właścicielska jest z reguły stała lub podlega niewielkim zmianom (np. dołączenie nowego inwestora tego samego typu, co dotychczasowi).

Model SaHo jest rozwinięciem i ulepszeniem stosowanych do tej pory modeli spółdzielczych. Model ten jest w stanie znacznie lepiej poradzić sobie z finansowaniem bardzo dużych inwestycji infrastrukturalnych o wysokim ryzyku inwestycyjnym oraz przynieść więcej korzyści społeczeństwu.

Tabela 1. Zestawienie różnic między Modelem SaHo a innymi modelami spółdzielczymi.

Model SaHo Mankala Spółdzielnia amerykańska
Struktura właścicielska w czasie budowy
zmienna
stała
stała
Struktura właścicielska w czasie eksploatacji
stała lub zmienna
stała
stała
Forma prawna SPV
S.A. (preferowana)
Oyi lub Oy (S.A. lub sp. z o.o.) [1]
spółdzielnia
Własność w czasie eksploatacji
tylko odbiorcy końcowi [2]
mieszana [3]
mieszana
Koszt finansowania
najniższy możliwy
niski/średni
niski/średni
Odbiór energii: prawo/obowiązek
tak/tak
tak/nie
tak/nie [4]
Recykling Pieniądza
tak
nie
nie
Zakres kontroli państwa nad EJ
od żadnej do dużej (jako opcja)
niewielka [5]
brak
Ryzyko odłączenia odbiorców przez OSP
nie
tak
nie

[1] W fińskim prawie spółek handlowych istnieją formy Oyi i Oy, które są przybliżonymi odpowiednikami polskich S.A. i sp. z o.o., z pewnymi różnicami.
[2] Spółki obrotu akceptowalne tylko jako uzupełnienie, w określonych przypadkach.
[3] W spółkach TVO i Fennovoima odbiorcy końcowi stanowią mniej niż 50%, dominują spółki obrotu (zawodowe jak i komunalne).
[4] Zależy od konstrukcji umów PPA w danej spółdzielni, w niektórych przypadkach może być obowiązek odbioru (take-or-pay).
[5] Kontrola tylko poprzez duży pakiet akcji lub udziałów.

Scroll to Top